صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه
صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، که به عنوان "Venture Capital Funds" نیز شناخته می‌شوند، ابزارهایی مالی هستند با هدف اصلی سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای نوپا، استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان که پتانسیل رشد بالا دارند. این صندوق‌ها به طور خاص به دنبال شرکت‌هایی هستند که با ایده‌های نوآورانه، محصولات یا خدمات جدید وارد بازار می‌شوند و برای توسعه و رشد خود به منابع مالی اولیه نیاز دارند. در ادامه به توضیحات بیش‌تری درباره ویژگی‌ها، مزایا، معایب و سایر جنبه‌های صندوق‌های جسورانه پرداخته‌ایم.
1- صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه چیست؟
صندوق‌های جسورانه نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که دارایی خود را در استارتاپ‌ها و شرکت‌های با پتانسیل رشد بالا، ولی با ریسک زیاد، سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها عموماً در پروژه‌هایی که هنوز به بلوغ کامل نرسیده‌اند و در مرحله توسعه قرار دارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند و به نوعی نقش تسهیل‌گر رشد این شرکت‌ها را ایفا می‌کنند.
2- علت نام‌گذاری صندوق جسورانه چیست؟
علت انتخاب نام "جسورانه" برای این صندوق‌ها، ریسک بالای سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای نوپاست. در حالی که بسیاری از استارتاپ‌ها با شکست مواجه می‌شوند، صندوق‌های جسورانه به امید دستیابی به بازدهی بسیار بالا، جسورانه به سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها وارد می‌شوند. این سرمایه‌گذاری‌ها معمولاً دارای عدم قطعیت بالایی هستند و نیاز به تحمل ریسک بالایی دارند. بنابراین، فقط افراد ریسک‌پذیر جسارت قبول این حد از ریسک را دارند.
3- صندوق جسورانه مناسب چه افرادی است؟
صندوق‌های جسورانه برای افرادی مناسب هستند که:
- توان تحمل ریسک بالا را دارند و به دنبال بازدهی قابل توجه در بلندمدت هستند.
- تمایل دارند در پروژه‌های نوآورانه و فناورانه سرمایه‌گذاری کنند.
- به دنبال مشارکت در توسعه و رشد استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا هستند.
این صندوق‌ها برای سرمایه‌گذارانی که آشنایی با بازارهای مالی دارند و از تحلیل دقیق و دانش مرتبط برخوردارند، گزینه مناسبی محسوب می‌شود. ویژه افرادی که دارای فهم مربوط به تجزیه و تحلیل طرح‌های توجیهی هستند و شناخت خوبی از ادبیات حوزه‌ی سرمایه‌گذاری شده دارند.
4- ترکیب دارایی‌های صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه
صندوق‌های جسورانه معمولاً سرمایه خود را به صورت سهام یا وام‌های قابل تبدیل به سهام در کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپ‌ها اختصاص می‌دهند. این صندوق‌ها به دنبال شرکت‌هایی با پتانسیل رشد بالا هستند که اگرچه در مراحل اولیه توسعه قرار دارند، اما با داشتن یک مدل کسب‌وکار نوآورانه می‌توانند به شرکت‌های بزرگ و سودآور تبدیل شوند.
5- لیست صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه
در ایران، چندین صندوق جسورانه فعال هستند که در حوزه‌های مختلف مانند فناوری اطلاعات، سلامت، بیوتکنولوژی و صنایع خلاق سرمایه‌گذاری می‌کنند. برخی از این صندوق‌ها در بازار سرمایه پذیرفته شده‌اند و سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید واحدهای آن‌ها در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند. ارغوان، پویا، پیشرفت، پیشگام، تهران1، سپهر، استارز، ویسرو، دیتا، ونچر، پارتین، رویش، آرمانی، آشناتک، آتی1 و فنابا از جمله نمادهای معروف صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه هستند.
6- نحوه خرید صندوق جسورانه
برای خرید واحد صندوق‌های جسورانه می‌توان از طریق کارگزاری‌های معتبر یا سامانه‌های آنلاین معاملات بورس اقدام کرد. این صندوق‌ها معمولاً واحدهای خود را در دوره‌های مشخصی برای فروش عرضه می‌کنند و سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق ثبت‌نام در این دوره‌ها و خرید واحدها، به سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها بپردازند.
7- مزایا و معایب صندوق‌های جسورانه
مزایا:
- امکان کسب بازدهی بسیار بالا: سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوآور با پتانسیل رشد بالا می‌تواند بازدهی چشمگیری را برای سرمایه‌گذاران فراهم کند. اگر استارتاپی موفق و به شرکتی بزرگ تبدیل شود، بازدهی حاصل از سرمایه‌گذاری اولیه می‌تواند بسیار بالاتر از سایر بازارها باشد.
- تقسیم ریسک و متنوع کردن دارایی‌ها: صندوق‌های جسورانه با سرمایه‌گذاری در چندین کسب‌وکار نوپا، ریسک کلی را کاهش می‌دهند. به این ترتیب، حتی اگر برخی از استارتاپ‌ها شکست بخورند، موفقیت سایر پروژه‌ها می‌تواند زیان‌ها را جبران کند.
معایب:
- ریسک بسیار بالا: استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا به طور طبیعی با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستند و احتمال شکست آن‌ها زیاد است. سرمایه‌گذاری در چنین حوزه‌هایی نیازمند تحمل ریسک بالاست.
- عدم بازدهی در کوتاه‌مدت: کسب‌وکارهای نوپا معمولاً زمان زیادی نیاز دارند تا به سوددهی برسند. بنابراین، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های جسورانه بیشتر مناسب سرمایه‌گذارانی است که به دنبال بازدهی بلندمدت هستند.
- نقدشوندگی بسیار پایین: برخلاف صندوق‌های دیگر که امکان نقد کردن سریع سرمایه وجود دارد، در صندوق‌های جسورانه معمولاً نقدشوندگی پایین است و خروج از سرمایه‌گذاری ممکن است زمان‌بر باشد. دلیل آن تقاضای کم‌تر به سرمایه‌گذاری در این موارد است.
8- تفاوت صندوق‌های جسورانه با سایر صندوق‌ها در چیست؟
با توضیحاتی که در بخش‌های قبل دادیم، تفاوت صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه به خوبی روشن شده است؛ برای جمع‌بندی می‌توان گفت صندوق‌های جسورانه به سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا می‌پردازند، در حالی که سایر صندوق‌ها مانند صندوق‌های درآمد ثابت یا صندوق‌های سهامی در دارایی‌های باثبات‌تر مانند اوراق قرضه یا سهام شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین، سطح ریسک و دوره بازدهی این صندوق‌ها بسیار متفاوت است.
اما شباهت این صندوق با صندوق‌های پروژه‌ای در حدی است که نیاز به بررسی جدا دارد. تفاوت در هدف و محل صرف دارایی تمایز این دو صندوق است.
تفاوت صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه و پروژه‌ای در چیست؟
صندوق‌های جسورانه بیشتر در کسب‌وکارهای نوپا و نوآور سرمایه‌گذاری می‌کنند، در حالی که صندوق‌های پروژه‌ای در پروژه‌های خاص مانند زیرساخت‌ها، انرژی و ساخت‌وساز سرمایه‌گذاری دارند. هدف اصلی صندوق‌های پروژه‌ای تکمیل و بهره‌برداری از یک پروژه معین است، در حالی که صندوق‌های جسورانه به دنبال رشد سریع کسب‌وکارها هستند.
9- ریسک صندوق‌های جسورانه
صندوق‌های جسورانه به دلیل سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهایی که هنوز به بلوغ نرسیده‌اند، بالا ارزیابی می‌شود. این ریسک شامل احتمال شکست استارتاپ‌ها، نوسانات بازار و عدم توانایی در دستیابی به اهداف مالی است. به همین دلیل، این نوع سرمایه‌گذاری تنها به افرادی توصیه می‌شود که توانایی تحمل زیان‌های مالی را دارند.
10- سرمایه‌گذاری در صندوق‌های جسورانه چقدر سود دارد؟
بازدهی سرمایه‌گذاری در صندوق‌های جسورانه به عملکرد استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپای مورد حمایت بستگی دارد. در صورتی که این شرکت‌ها موفق شوند، بازدهی می‌تواند بسیار بالا باشد. برای مثال، اگر یک استارتاپ به موفقیت دست یابد و به شرکتی بزرگ تبدیل شود، بازدهی سرمایه‌گذاری اولیه می‌تواند چندین برابر شود. با این حال، در صورت شکست پروژه‌ها، سرمایه‌گذاران ممکن است بخش بزرگی از سرمایه خود را از دست بدهند. نکته قابل ذکر آمار بسیار زیاد شکست در کسب‌وکارهای نوپاست. از این خاطر صندوق ریسک بالا دارد. بنابراین نباید درصد سود بالای این صندوق‌ها مانع از بررسی منطقی ریسک به پاداش شود.
11- اساسنامه صندوق جسورانه چیست؟
اساسنامه صندوق جسورانه مجموعه‌ای از قوانین و مقررات است که نحوه فعالیت، مدیریت، حقوق و تعهدات سرمایه‌گذاران و نحوه تقسیم سود و زیان صندوق را تعیین می‌کند. این اساسنامه به تأیید سازمان‌های نظارتی می‌رسد و مبنای عملکرد صندوق قرار می‌گیرد. صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ در این اساسنامه مواردی چون نحوه جذب سرمایه، ترکیب دارایی‌ها، نحوه مدیریت و نحوه خروج از سرمایه‌گذاری مشخص می‌شود.